İlçede Sosyal ve Kültürel Durum
İlçemizde sosyal ve kültürel etkinlikler imkanlar dahilinde sürdürülmekte ve geliştirilmeye çalışılmaktadır. İlçemizin sosyal durumunu şu başlıklar altında inceleyebiliriz:
1-HALKIN YAŞAYIŞI:
a) Ev yapıları ve iç teçhizatı, evlerin sağlıklı olma ve yeterlilik durumu:
Yörede betonarme evler bulunduğu gibi ahşap evlerde yaygın olarak bulunmaktadır.
İnsanların maddi durumuna göre ev yapıları Farklılıklar arz etmektedir. Fakir ailelerin Evlerinin sağlıksız olduğu, durumu iyi ailelerin evlerinin betonarme ve sağlıklı olduğu görülmektedir.
Ahşap ve sağlıksız yapılı bir ev örneği
b) Aile tipi ve aile nüfus sayısı ortalaması, evlenme adetleri ve yapılan yanlışlıklar:
İlçe gelişmişlik seviyesi bakımından fazla gelişmiş bir ilçe değildir. Fakat şirin, doğal güzellikleri olan bir ilçedir. İlçede geniş aile tipi ağırlıklıdır. Aile nüfus sayısı ortalama 5-6 kişidir. Evlenmeler dışarıdan kız almalar olduğu gibi, akraba evliliklerinin de yaygın olduğu görülmektedir. Akraba evlilikleri konusunda halkın bilgilendirilmeye ihtiyacı vardır.
c) Komşuluk münasebetleri, yardımlaşma ve imece usulü:
İlçede komşuluk münasebetlerinin iyi düzeyde olduğu görülmektedir. Ölüm, kaza, hastalık, evlenme, asker gönderme, birbirlerini ziyaret etme konusunda ilişkilerin iyi düzeyde olduğu görülmektedir.
d) Nüfusu ve Eğitim durumu:
İlçe merkezinin toplam nüfusu 9.020 dir. İlçe nüfusunun eğitim durumu; yüzde 90’ nı okur-yazar nüfustur. İlçede 1 Çok Proğramlı Anadolu Lisesi,1 İmam-Hatip Ortaokulu , 3 Ortaokul, 3 ilköğretim okulu ve 1 halk eğitim merkezi bulunmaktadır.
e) Gelenek ve görenekleri (inançları, batıl itikatları, ibadetleri, törenleri, büyük-küçük ilişkileri) :
Yöredeki halk inançlarından bazıları şunlardır:
1. Hıçkırmak başka bir yerde anıldığının işaretidir.
2. Sabun alıp-vermeler kişiler arasında ileride bir tatsızlık çıkmasın diye elin tersi ile verilir.
3. El taraklanmaz, uğursuzluk sayılır.
4. Ayvanın çok olması kışın çok olacağına işarettir.
5. Yemek yerken kaşığın elden düşmesi aç bir misafirin geleceğine işarettir.
6. Kırklı bebek, kırklı kadın yalnız bırakılmaz.(Al basar)
Yöredeki yaygın batıl inançlar ise şunlardır:
Çocuğu olmayan, şifa arayan, kısmet arayan ve içinde bulunduğu çıkmaz durumdan kurtulmak isteyenler evliya mezarlarını ziyaret etmekte, dualar yapmakta, kurban kesmekte, bezler bağlamakta, mumlar yakmakta, adaklar adamaktadır. Ayrıca fal, büyü, muska gibi hurafelere inanılmaktadır.
Resmi düzenlenen törenler dışında tören yapılmamaktadır. Dini gün ve geceler başta ilçe merkezindeki camii olmak üzere diğer köylerdeki camilerde kutlanmakta, bayram merasimleri ise kılınan bayram namazına müteakip bayramlaşmalar ve hediyeleşmelerle kutlanmaktadır. Küçüklerin büyüklerin ellerinden öpmesi, büyüklerin küçükleri sevmesi ve bayram harçlıklarını vermeyi ihmal etmemesi büyük-küçük ilişkilerini belirlemektedir.
f) Bölgede giyim-kuşam(günlük, folklorik, resmi):
İlçe halkının giyimi pantolon, ceket,şapka, gömlek, kazak, mont, hırka, kaban, ayakkabı, bere, kaşkol…vb. giyilen kıyafetlerden oluşmaktadır.
Yöresel kıyafetlerden örnekler
g) Ata sözleri ve deyimleri:
Yörede sıkça kullanılan ata sözleri şunlardır:
. Kapıyı korumayan köpeğe yal verilmez.
. Karga Allah rızası için manda bitlemez.
. Yumurtadan yün kırkılmaz.
. Yüz gün tavuk gibi yaşayacağına bir gün horoz gibi yaşa.
. Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz.
. Hırs gelir göz kararır, hırs gider yüz kararır.
. Öküz büyük olsunda çekmezse çekmesin.
. Gaybete yumurta pazarlığı olmaz.
. El ağzı ile yol ağzı tutulmaz.
. Köye dileneceğine evine dolan.
. Yel kayadan ne alır, vurur vurur havasını alır.
. Hanım getir bey doğursun.
. Köpek dosttur ürdüğünden belli olmaz, kadın düşmandır güldüğünden belli olmaz.
. Fare giremediği deliğe bir de sabun kabını sokar.
. Kargaya pisin ilaç demişler, gitmiş denizin ortasına bırakmış.
. Hediye atın dişine bakılmaz.
. Sabırsız keçi boynuzlu oğlak doğurur.
. Depme elin kapısını, deperler kapını.
. Sırtında yumurta şeleği yoksa dönersin bu tarafa.
Yörede sıkça kullanılan deyimler şunlardır:
· Acemi çaylak
· Davunun dibi
· Diş bilemek
· Ayağını kaydırmak
· Ödü kopmak
· Kabak tadı vermek
· Keleklik etmek (yanlış yapmak)
· Yan gelip yatmak
· Yalaoz kalmak (yalnız kalmak)
· Beke almak (sağlama almak)
· Kem-küm etmek (lafı ağızda gevelemek)
· Kabak başına patlamak(olayın başa kalması)
· Okkanın dibine gitmek
· Davun ye
· Azriil paklayasıca (Azrail canını alsın)
· Öllüğün körü
h) Mahalli oyunları ve türküleri:
Yörede oynanan oyunlar genelde karşılama türü oyunlardır,bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
Ø Ordu’nun sokakları
Ø Ordu karşılaması
Ø Su sızıyor su
Ø Miralay
Oyunlarda kullanılan çalgılar ise şunlardır:
· bağlama
· davul
· zurna
· saz
Yörenin bilinen türküsü “Çambaşı’na Çıktım” (gelin havası) adlı eserdir.
Eser şöyledir:
Çambaşı’na çıktım anam, çıram yanmadı
Mektup saldım yare anam, mektup varmadı
Etrafıma baktım anam, kimse kalmadı
Ağlama gelinim ağlama aman, beni yolumdan eyleme
Sazaklara ev yapma anam o batar gider
Uzaklara kız verme aman o yiter gider
El kadarcık ekmeğin anam o bana yeter
Ağlama gelinim ağlama anam, beni yolumdan eyleme.
I) Masal, hikaye, efsane ve destanları:
Kabadüz Ordu İli’nin efsaneleri en bol olan ilçesidir.
En önemli efsaneleri şunlardır:
· Kerameddin(Eldirek) Camii Efsanesi
· Harami Köyü Efsanesi
· Musakırık Köyü Efsanesi
· Bayramlı Köyü Efsanesi
· Elik Keçisi Efsanesi
· Gelin Kayaları Efsanesi
i) Halkın boş zamanlarını nasıl değerlendirdikleri, günlük yaşayış ve kötü alışkanlıkları:
İlçe merkezinde oturan halk ticaret ile uğraşmaktadır. İlçeye yakın yerleşme merkezlerinde ise tarım ve hayvancılık faaliyeti icra edilmektedir. Fındıkçılık ilçenin temel geliri olduğu için yazın tarım işleri yoğunlaşmakta, kışın ise genelde erkekler kahvehanelerde, bayanlar ise evde el işi tipi nakış işleri ile uğraşmaktadırlar.
j) İlçede sağlık hizmetleri, halkın sağlık durumu,yaygın hastalıkların sebebleri ve yanlış tedavi yöntemleri:
İlçe merkezinde Toplum Sağlığı Merkezi bulunmakta olup doktoru, ebesi, hemşireleri ve tüm ekipleriyle halkın hizmetinde çalışmaktadırlar. Halkın sağlık durumu genel olarak iyi durumdadır. Çocuklara düzenli olarak aşı yapılmaktadır. Genelde soğuk algınlığına yakalandıkları görülmektedir. Özellikle mahallelerde yeterince sağlıklarına dikkat etmemektedirler. Sağlık durumu genelde yaşlıların iyi değildir. En yaygın hastalıklar: Romatizma, kalp hastalıkları, solunum yolu hastalıkları, kronik soğuk algınlıkları görülmektedir. Hastalıklar ciddi boyutta değilse büyüklerin eski usül tedavi yöntemleri, hastalık ciddi boyutta ise sağlık ocakları ve hastanelerde tedaviye başvurdukları görülmektedir.
k) Günlük beslenme alışkanlıkları:
Yörede yetişen sebze ve meyvelere dayalı bir beslenme alışkanlıkları mevcuttur. Patates, fasulye, marul, kara lahana, mısır, elma, armut, üzüm, incir, fındık gibi besin maddelerinin yaygın olarak tüketildiği görülmektedir. Ayrıca bakkal ve manavlardan ilçede yetişmeyen ancak ihtiyaç kapsamında tüketileceği bilinen ürünlerin satın alındığı gözlenmektedir. Özellikle mahallelerde yeterli ve düzenli bir beslenme alışkanlığı yoktur.
l) Yol durumu, ulaşım vasıtalarının çalışma durumu:
İlçenin ulaşımı karayolu ile sağlanmaktadır. İl merkezine kadar olan 21 km.lik karayolu asfalttır. İlçe merkezi ile Çambaşı arasındaki 37 km.lik yol yine asfalttır. Mahalle yolları stabilize asfalt yoldur. İlçenin ulaşım problemi olan maHallesi bulunmamaktadır ve Ordu-Kabadüz ile Kabadüz-Çambaşı arasında yol çalışmalarına yüklenici firma tarafından devam edilmektedir. Ulaşım genelde kooperatif araçları ve özel araçlarla sağlanmaktadır.
m) İlçenin dış dünya ile ilişkileri, uzak yörelerle ilişkileri, gurbetçilik ve beyin göçü:
İlçede tarım ürünü olarak fındık ön sırada gelmektedir. Toplanan fındıklar gerek ilçe içerisinde gerekse Ordu il merkezinde satılarak gelir sağlanmaktadır. Miras yoluyla tarım arazilerinin sürekli küçülmesi aileleri bulundukları yerden İstanbul, Denizli, Antalya, Bursa, Ankara, gibi illere göç etmek zorunda bırakmıştır. İlçede iş olanakları olmadığından gençler Ordu il merkezine ve diğer şehirlere çalışmak için gitmektedir.
n)Yaşama seviyesini düzeltmek için düşünce ve faaliyetler:
Halkın en önemli gelir kaynağı fındıktır. Bu nedenle gerek iklim şartları gerekse yeterince ürünün değerini alamamaları nedeniyle halkın sabit ve yeterli bir gelir kaynağı yoktur. Dolayısı ile halkın farklı arayışlara yönelmesi gerekmektedir. Bu kapsamda yetkili kurum ve kuruluşların da yönlendirmesiyle alternatif gelir kaynakları bulma yollarına gidilmektedir. Özellikle son yıllarda kivi yetiştiriciliği, arıcılık vb. alternatiflerle tek bir ürüne olan bağımlılık ortadan kaldırılmaya çalışılmaktadır.
2) İLÇEMİZDE DÜZENLENEN SOSYAL VE KÜLTÜREL FAALİYETLER:
İlçemizde her yıl düzenli olarak, imkanlar ölçüsünde gerçekleştirilen sosyal ve kültürel etkinlikler mevcuttur.
a) Çambaşı Yayla Şenlikleri:
İlçemiz Çambaşı Yaylası’nda her yıl temmuz ayı içerisinde 2 gün süren şenliğin yanı sıra Ocak ayında Kar Şenlikleri yapılmaktadır. Bu şenlikler kapsamında yöremizin sanatsal ve kültürel faaliyetleri sergilenmekte çeşitli yarış ve müsabakalar düzenlenmekte, müzik ve eğlenceler düzenlenerek bölgemizin tanıtımı ve ekonomisine katkıda bulunulmaktadır. Ayrıca çevre illerden ve gurbetten gelen vatandaşlarımızın da katılımı ile şenlikler halkın buluşma ve kaynaşmasını sağlamaktadır. Turizm faaliyetlerinin gelişmesine de katkı sağlamaktadır.
Çambaşı Yaylasından bir görüntü.
b) Sportif etkinlikler ve turnuvalar:
İlçemizde küçük olmasına rağmen imkanların el verdiği ölçüde sportif faaliyetler gerçekleştirilmektedir. İlçemizdeHalk Eğitim Merkezi Müdürlüğünün açtığı Tekvando kursu ile yetişen genç sporcular ilimizi ve ilçemizi farklı şampiyonalarda temsil etmektedirler.
c) Halk Eğitim Merkezinin Faaliyetleri:
İlçemizde bulunan halk eğitim merkezi her yıl çeşitli kurslar ve sergiler düzenlemektedir. .
Bu kurslar katılım ve talepler doğrultusunda açılmaktadır.
Halk Eğitim Merkezinin düzenlediği sergi ve kurslardan bir görüntü.
d) Sosyal ve kültürel etkinlikleri geliştirme adına yapılan çalışmalar ve yapılması gerekenler:
Her şeyden önce ulaşımın düzenlenmesi, yolların iyileştirilmesi ve genişletilmesi, bölgenin tanıtımının yapılması gerekmektedir. Yörede turizmi geliştirme adına bir takım çalışmalar projeler halen devam etmektedir.Çambaşı bölgesinde 3 adet otel turizm amaçlı konaklamada hizmet vermektedir.Ayrıca yeni otel yapımı konusunda yer tahsis çalışmalarına başlanmıştır.
KABADÜZ'DE EKONOMİK YAŞAM
Kabadüz halkının başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık, ticaret, işçilik, memurluk, zanaatkar ve el sanatlarıdır.
İlçenin arazi yapıları fazla engebeli olmasına rağmen bölgede çeşitli ürünlerde yetiştirilebilmektedir. Kabadüz ilçesinde arazinin ekiliş durumuna göre genel dağılımı şöyledir;
Bağ- bahçe %32,5
Tarla %3,5
Ormanlık- fundalık %45
Çayır-mera %18
Tarım dışı %1
Üretimi yapılan başlıca tarım ürünleri; fındık,patates, fasulye, sebze ve meyvelerdir. Fasulye, patates, sebze ve meyveler satmak maksadından çok ailevi ihtiyaçlar için kullanılmaktadır. Fındık ise ticari amaç için üretilmektedir. Günlük tüketilen ürünler; fasulye, lahana, mısır ve buğday unu, üzüm, elma, armut vb. ürünlerdir. Söz konusu ürünler tatlılarda, reçel ve pekmez yapımlarında, turşu yapımında ve konserve yapımında kullanılır. Kışın insanlar hazırladıkları bu besinleri kullanırlar.
Kabadüz ilçesi ve mahallelerinde Hayvancılık gelişmiş değildir. Aileler genelde kendilerine yetecek kadar hayvan beslerler. İnek, koyun, tavuk gibi hayvanlar ön plandadır. Arıcılık ve balıkçılık yapan ailelerde bulunmaktadır.
İlçe genelinde üretilen fındıkların ilçe dışına satıldığı, kesilen ağaçların Çamsan gibi kurumlara satıldığı, üretilen meyve ve sebzelerin yerel pazarlarda satışı yapılamaya çalışılmaktadır.
Kabadüz Osmanlılar zamanında da kurşun, demir ve bakır madenlerinin arandığı ve işletildiği bir bölge idi. Yakın tarihlere kadar kurşun- çinko maden arama ve işletmeleriyle de uğraşılmışsa da, işletme sermayelerinin maden teknolojisini karşılayamaması nedeniyle bölgedeki maden çalışmaları durmuş veya çok dar sahalarda gerçekleşmiştir. Yakın bir gelecekte şirketleşme ve teknolojik imkanlara kavuşulmasıyla Kabadüz topraklarında binlerce yıldan beri var olduğu bilinen zaman zaman da bir kısmı işletilen çeşitli madenlerin yeniden çalıştırılmaları halinde bölge ekonomisine büyük çapta katkıda bulunacağına şüphe yoktur.Kabadüz bölgesinde kurulacak olan bir maden sanayi ise bu yöreyi ekonomik bakımdan kalkındıracaktır. İlçede çıkarılan madenler işlenmek üzere ilçe dışına götürülmektedir. İlçe esnafının dışarıdan halı ve çeyizlik mallar aldıkları görülmektedir. Ayrıca ilçe dışından canlı hayvan alındığı ve ilçe dışına da canlı hayvan satıldığı görülmektedir.